موجوداتی که در سرده انسان (هومو) قرار دارند از ۲٫۸ میلیون سال قبل تا به امروز میزیسته اند و می زیند.هومو هابیلیس اولین گونه ای که نام انسان بر خود دارد ،به نظر میرسد اولین یا حداقل یکی از اولین موجوداتی باشد که مهارت تام در استفاده از ابزار سنگی یافته است.هومو هابیلیس گرچه مشخصا از لحاظ آناتومی و فیزیولوژی متفاوت است،به عنوان نیای هومو اِرکتوس پذیرفته شده است؛ همچنین با وجود این مسئله که هر دو در یک دوره نیم میلیونی (۲ تا ۱٫۵ میلیون سال پیش) بر روی زمین وجود داشته اند.هومو اِرکتوس (Homo erectus) در آفریقا تکامل می یابد؛وی شباهت های فراوانی به انسان مدرن داشته،شیب پیشانی وی نسبت به هومو هابیلیس کمتر و دندانهایش کوچکتر بوده است

کنترل آتش توسط وی در ۱٫۵ میلیون سال پیش اتفاق افتاده است.سیاه شدن رنگ پوست در انسان که با از دست دادن موی بدن مرتبط است در ۱٫۲ میلیون سال قبل در هومو ارکتوس کامل می شود.قد وی تا ۱٫۹ متر می رسیده است.قدیمی ترین فسیل کشف شده انسان در خارج از آفریقا به نوعی انسان به نام هومو گرجیکوس با قدمت ۱٫۸ میلیون سال قبل تعلق دارد که وجه تسمیه آن، یافت شدنش در کشور گرجستان است و نیز آنکه آنقدر با فسیل های کشف شده دیگر تفاوت دارد که شایسته نامی متفاوت باشد.

هومو گرجیکوس را در گونه هومو ارکتوس ،به عنوان زیر گونه قرار می دهند و ازین انسان تاکنون تنها سه فسیل یافت شده است.هومو انتسر (Homo antecessor) یا انسان پیشگام در ۱٫۲ الی ۰٫۸ میلیون سال قبل میزیسته و نیای مشترک انسان امروزی و نئاندرتال است.گوشت، غذای غالب انسان درین گونه و همنوع خواری با هدف صرف انرژی کمتر و بدست آوردن راحت تر غذا (بهینه سازی انرژی صرف شده در ازای انرژی بدست آمده) در ایشان رایج می شود.هومو ساپینس (Homo sapiens) یا انسان خردمند همان انسان امروزی و مدرن است
نمونه ای از بقایای یک انسان خردمند متعلق به ۲۵۰ هزار سال پیش کشف شده است که ترتیب چینش ژن های کروموزوم Y وی (کروموزومی است که در تعیین جنسیت انسان نقش دارد و فقط در مرد یافت می شود و انسان بدون کروموزوم Y به زن نمو می یابد)، کاملا با کروموزوم Y تمام مردهای کنونی تطبیق دارد؛گواهی مستحکم دال بر همنوع بودن این نمونه با ما. محققان و دانشمندان نام وی را آدم (adam) گذاشته اند.آدم قدیمی ترین انسان کشف شده ایست که چنین ویژگی ای دارد.

نوع هوموساپینس در ۱۶۰ هزار سال پیش در کنار رود آواش در اتیوپی، خاک سپاری هم نوع خویش و تشریفات مربوط به آن را تمرین میکرده و همچنین حوالی همین دوره ماهیگیری را آموخته است در حوالی شصت هزار سال قبل دو جمعیت بزرگ از انسان خردمند با فواصل زمانی کوتاه آفریقا را ترک میکند و رهسپار آسیا و اروپا می شود و گهگاه با نئاندرتال هایی که در راه برخورد می کند در می آمیزد.

فرزندان ایشان ده هزار سال بعد مقیم هند می شوند. مهاجرت و ساکن شدن در استرالیا و کشور های اسکاندیناوی در چهل هزار سال قبل صورت می گیرد.در فاصله زمانی ۴۰ الی ۲۵ هزار سال پیش جمعیت نئاندرتال ها به کلی منقرض می شود و زمین را به ما یعنی انسان های خردمند میسپارد. در بیست الی ده هزار سال قبل پوست روشن در اروپا به تکامل خود می رسد.پس از آن انسان آغاز به کاشت گیاهان به دست خود می کند و به تدریج از معضل کمبود منابع غذایی می رهد.در آن هنگام فرصت می یابد قانون،هنر،فرهنگ و تمدن را تمرین کند و با فراغ خاطر بیشتری به اینکه چیست، از کجا آمده است و چه سرنوشتی در انتظار اوست بیندیشد.