در دوره صفویه با توجه به اقتدار این حکومت و تلاش فراوان برای آبادانی ایران به طور طبیعی دشمنان داخلی و خارجی فراوانی حکومت را تهدید می کردند. مخصوصا حکومت مقتدر عثمانی و و وجود یک سرویس مخفی و مقتدر الزامی به نظر می رسید. شاه عباس هم به این مهم، اهمیت فراوانی می داد. در عین حال دشمن و تهدید عثمانی شاید مهم ترین نگرانی خارجی به نظر می رسید و با وجود روابط خاصی که شاه عباس با ارامنه داشت از آنها هم برای رسیدن به اهداف امنیتی و اطلاعاتی خود استفاده می کرد.
برای نمونه می توان از جاسوس باتجربه ای بنام یعقوب نام برد که از ارامنه دولت ایران محسوب می شد. او را از طرف شاه عباس اول در ونیز، قسطنطنیه، لهستان و برخی از کشورهای اروپایی مأموریت هایی را برای شاه عباس انجام میداد. در عین حال شاه عباس به طور رسمی همزمان که سفرایی را برای انجام مأموریت به کشورهای خارجی می فرستاد و همراه آنها جاسوسانی حرفه ای همراهی می کردند تا در کنار وظایف دیپلماتیک به وظایف اطلاعاتی و امنیتی خود در قبال کشور برسند. شاه عباس در داخل کشور هم از روش های دیگری استفاده می کرد. یکی از آن روشها که مستقیما به این کار و توسط خودش و کاملا مخفیانه اجرا می شد (البته به زعم عده ای به توصیه شیخ بهائی حکیم بزرگ دولت صفوی) با پوشیدن لباس مبدل و انجام مأموریت شناخت جامعه و نارضایتی عمومی و … بود. او با این روش ها مستقیم و غیرمستقیم از اوضاع داخلی ایران و سایر کشورها باخبر می شد. در ضمن گاهی با دعوت از زنان رجال امیران در میهمانی از اوضاع و رفتار شوهرانشان مطلع می شد. در عین حال به گواه منابع تاریخی بسیاری از این اطلاعات را در حال مستی زنان از همسران رجال متوجه می شد.
شاه عباس اهمیت بسیار زیادی به کسب اطلاعات قائل بود و قطعا یکی از دلائل اقتدار حکومتش، کنترل امنیتی داخلی و خارجی بود.
مهم ترین دشمن حکومت صفویه دولت قدرتمند عثمانی بود که از جاسوسان زیادی بهره می برد. در عین حال جاسوسان زیادی نیز از داخل حکومت علیه رومیان جاسوسی می کردند.
عثمانی بیشتر در دربار صفوی، امپراتوری روم شرقی، دستگاه پاپ، جمهوری ونیز و برخی از کشورهای اروپایی فعال بودند. آنها معمولا از جاسوسان باتجربه یهودی و مسیحی در اروپا استفاده می کردند که مار تولوس نام داشتند. در ضمن از اسرا و ناراضیان، دشمنان اروپایی استفاده زیادی می بردند. در عین حال رومیان نیز از جاسوسان با عنوان پزشک، دانشمند، هنرمند و جهانگرد هم در دربار حکومت عثمانی استفاده می کردند. برخی از مترجمان عثمانی هم که در خدمت خارجیان مخصوصا جهانگردان بودند، علیه آنها جاسوسی کرده و پول فراوانی به دست می آوردند. به جاسوسان مقرری زیادی پرداخت می شد و جاسوسان دشمن به اشد مجازات یعنی اعدام محکوم می شدند.
