مرده متحرک یا زامبی به جسدهای متحرکی گفته می‌شود که روح ندارند.بر پایهٔ داستان‌ها، مرده‌های متحرک با گاز گرفتن و وارد کردن بزاق خود به بدن قربانیان‌شان آنها را همانند خود به یک مرده متحرک تبدیل می‌کنند. همچنین بر پایهٔ داستان‌ها، انسان باید در دهان مرده‌های متحرک نمک بریزد زیرا آن‌ها بدین‌وسیله به یاد می‌آورند که مرده‌اند و به گور خود بازمی‌گردند.علم اسطوره شناسی منشا زامبی ها (Zombi) را در جادوگری منطقه هایتی و دریای کاراییب ریشه یابی کرده است. در فرهنگ بومی هایتی، داستان هایی وجود دارد که مردم بعد از مرگشان توسط جادوهای سیاه دوباره به حرکت در می آیند و از آنها با عنوان “جنازه های زنده” یاد می کنند.

اعتقاد بر این است که این جنازه های زنده توسط یک نیروی قویتر هدایت می شوند و همین مساله در افرادی که به زامبی ها و وجود آنها اعتقاد دارند ترس ایجاد میکند. زامبی (به معنی واقعی بردگی) نسل به نسل منتقل شده و دستخوش تغییرات زیادی شده تا به شکل امروزی که در فیلم ها و داستانها مشاهده میشوند تبدیل شده است. شواهد این امر در تاریخ هایتی مشاهده شده بطوری که مردم با مصرف موادی که به آنها معجون جادوگری گفته میشده به صورت برده در می آمدند و در مزارع شکر کار می کردند.

در سال ۱۹۶۲، دو دکتر، که یکی امریکایی و دیگری تحصیل کرده در امریکا است، مرگ یک مرد اهل هایتی به نام Clairvius Narcisse را اعلام کردند. در سال ۱۹۸۰، Clairvius دوباره در روستای محل زندگی خودش دیده شد و بیش از ۲۰۰ نفر از مردم محلی هویت وی را تایید کردند. به گفته ی خودش، او تبدیل به یک زامبی شده بوده و مجبور بوده در مزارع کاشت شکر، کار (بیگاری) کند.

دانشمندی به نام Wade Davis به موضوع زامبی های هایتی علاقه مند شد. وی به هایتی رفت تا فرمول و شگردی را که زامبی ها توسط آن ایجاد میشوند را پیدا کند و نتایج تحقیقاتش را با نام “ابلیس و رنگین کمان” منتشر کرد. در این نوشته ها فرمولی برای تبدیل کردن افراد به زامبی ذکر شده که شامل ترکیب کردن مواد مختلفی از جمله زهر مار بوآ و رطیل، استخوان کودک و بعضی گیاهان است که اثر برخی از آنها برای پاک کردن حافظه تایید شده است.

این اسناد و حقایق تاکنون به صورت ۱۰۰% تایید نشده اند ولی قانونی رسمی در هایتی وجود دارد که تبدیل کردن افراد را به زامبی ها منع و غیرقانونی اعلام کرده است! (توضیحات: با توجه به معنی زامبی که همان بردگی است، گمان میشود در این قانون بردگی و برده فروشی منع شده باشد.)

دکتر Steven Schlozman پروفسور روانپزشک دانشگاه هاروارد تئوری خودش را در زمینه زامبی ها ارائه میکند. به عقیده ی این دانشمند مطالعه بر روی زامبی ها و ممکن بودن آنها به دانشمندان کمک میکند تا رفتار اجتماعی مردم را در زمان بروز بیماریها و ترسهای اجتماعی بهتر درک کنند.

به عقیده ی فوربز، این زامبی ها با بیماریهایی مثل ایدز، ابولا، ناهنجاری های ژنتیکی، جنون گاوی، سفلیس، انفلوانزا و … در ارتباط هستند که در فیلم ها به این شیوه نمایش داده میشوند و وجه مشترک تمام آنها فراگیر بودن آنها است. شاید نمایش زامبیها به این صورت در فیلمها نمادی از افراد ناهنجار در جامعه باشد که تحت تاثیر تربیت نادرست، اختلالات اعصاب و روان و … باعث اختلال و دیگر آزاری در جامعه ی انسانی شده اند.

برخی دیگر از دانشمندان اعتقاد دارند که زامبی ها، نشان دهنده ترس مردم از علوم پیشرفته، مانند ژنتیک، هستند که ممکن است از کنترل بشر خارج شود و نتایج غیرقابل مهاری را در بر داشته باشد. علمی مانند شبیه سازی انسان که بشر امروزه به آن دست پیدا کرده است. گروه دیگر اعتقاد دارند بیان این مسائل به ترس اجتماعی مردم از واقعه ی آخرالزمان اشاره دارد که در تمام کتب دینی و مذهبی ذکر شده و موضوع غیرقابل اجتنابی است.